Zlatko Ćirić
Institut za plućne bolesti Vojvodine, Sremska Kamenica
ranoupozoravajući bodovni sistem, MEWS
''9. Međunarodni kongres HDMSARIST-a''
Šibenik, 04.-07. travnja 2016. godine
Najstariji poznati medicinski tekst posvećen povredama i njihovoj podeli prema težini, odnosno efikasnosti terapije, zabeležen je na egipatskim papirusima. Razvoj i procena određivanja stepena težine stanja povređenih i kritično obolelih bolesnika je novijeg datuma (poslednjih tridesetak godina). Javlja se usled složenosti monitoringa i visokih troškova lečenja, a zahteva objektivniju procenu bolesnikovog stanja i njegove prognoze. Sistem skorovanja težine bolesnikovog zdravstvenog stanja, predstavlja pokušaj objektivizacije i procene stanja teško povređenih i kritično obolelih i sastoji se u bodovanju/kvantifikovanju parametara vitalnih funkcija. Sistem skorovanja omogućava stalno donošenje odluke o daljem načinu lečenja, koji je od presudnog značaja za ishod lečenja kritično obolelog bolesnika i ima dalekosežne etičke, medicinske i finansijske posledice. Glavne uloge u skorovanju imaju trijaža i proračun lečenja na osnovu ishoda. Trijažni sistem treba da je jednostavan, brz i odgovarajući za vrstu bolesti, dok skoring sistem, koji kvantifikuje upotrebu materijala, treba da je deskriptivan i što više detaljan. Modified early warning score (MEWS SCOR) – modifikovani ranoupozoravajući skor je jednostavan skor za upotrebu u bolničkim uslovima, koji je prvenstveno namenjen medicinskim sestrama i tehničarima kao vodič da se brzo i blagovremno proceni bolesnikovo opšte stanje i izbegne fatalan ishod. Ovaj skor se zasniva na podacima dobijenih iz četiri fiziološka odeljka : Vrednosti sistolnog krvnog pritiska, srčane frekvencije, respiratorne frekvencije, telesne temperature, kao i posmatranja opšteg stanja svesti (nivo svesti AVPU).
CILJ RADA
1. Da se prikaže značaj MEWS skora u proceni kliničkog ishoda bolesnika
2. Da se izvrši analiza MEWS skora za svakog novo-primljenog pacijenta u poluintenzivnoj nezi na klinici
za Urgentnu pulmologiju i intoksikaciju Instituta za plućne bolesti Vojvodine
3. Da se izvrši analiza i identifikacija svih faktora koji su prouzrokovali pogoršanje opšteg stanja bolesnika
4. Implementacija mews skora u standardne procedure zdravstvene nege na kliničkim odeljenjima
Instituta za plućne bolesti Vojvodine radi sprečavanje odlaganja primene određenih mera lečenja i
premeštaja kritično obolelih u jedinicu intenzivne nege i terapije.
5. Primenom MEWS skora praćen je krajnji ishod hospitalizovanih bolesnika u vidu otpusta , premeštaja
u jedinicu intenzivne nege ili smrtni ishod.
MATERIJAL I METODE
Svi bolesnici uključeni u studiju su standardno evaluirani. Na prijemu bolesnicima je urađen MEWS skor. Studija je retrospektivnog karaktera. Analiza merenja MEWS skora, služila je kao osnova za komparaciju dobijenih rezultata. U radu je korišćena dokumentacija Instituta za plućne bolesti Vojvodine u Sremskoj Kamenici. Vrednosti respiratorne, srčane frekvence i vrednosti arterijskog krvnog pritiska kao i temperature izmereni su na aparatu- monitoru marke solaris i fukuda. Posmatranje opšteg stanja svesti je vršeno na osnovu AVPU skale. Od statističkih metoda korišćeni su apsolutni brojevi i procenti, mere centralne tendencije (aritmetička sredina, mediana, mod, standardna devijacija i razmak minimalnih i maksimalnih vrednosti), χ² test i Pirsonov test linearne korelacije. Za statistički značajne vrednosti rezultata se uzimaju vrednosti koje su na nivou poverenja p<0,05.
ZAKLJUČAK
Zbog ograničenih resursa, broja pacijenata, koji se mogu pratiti i observirati u jedinicama intenzivne nege (ICU) i jedinicama poluintenzivne nege (high dependence unit HDU), je ograničen. Izbor pacijenata koji bi mogli da imaju koristi od lečenja u ICU je zato od ključnog značaja. Identifikovanje pacijenata sa rizikom od pogoršanja u ranoj fazi, putem jednostavnih protokola na osnovu fizioloških parametara, može smanjiti broj pre-ICU intervencija.