Ksenija Mikulić, Snježana Šobak, Marjana Cafuk
Odjel za anesteziologiju, reanimatologiju i intenzivno liječenje, Jedinica intenzivnog liječenja, OB Varaždin
pneumonije, respirator, JIL
''2. Međunarodni kongres HDMSARIST-a''
Šibenik, 23.-26. travnja 2009. godine
Bolnička pneumonija je infekcija plućnog parenhima koja nije bila prisutna niti u inkubaciji kada je bolesnik
primljen u bolnicu. Najosjetljivije skupine za nastanak bolničke pneumonije su: bolesnici u ekstremnoj dobi,
bolesnici sa kardiovaskularnim bolestima te bolesnici nakon torakalnih i abdominalnih operacija.
Pneumonija koja se dijagnosticira kod intubiranih, mehančiki ventiliranih bolesnika, nakon više od 48 sati
strojne ventilacije ili koja je nastupila unutar 48 sati nakon to je prekinuta umjetna ventilacija naziva se
ventilator udružena pneumonija ili VAP prema engleskom nazivu « Ventilator – associated pneumonia «
Ventilator udružena pneumonija jedna je od najčešćih bolničkih infekcija u JIL –a sa incidencijom od 18 – 60
% ovisno o vremenskom trajanju strojne ventilacije te mortalitetom od 20 – 70 %. Više od 50% antibiotika
propisanih u JIL –a vezano je uz suspektnu ili dokazanu pneumoniju. Mehanika ventilacija rutinska je
procedura u JIL-a i predstavlja metodu kod koje se pozitivnim tlakom upuhuje zrak, eventualno obogaćen
kisikom, u dine putove i time omogućava ventilacija alveola u stanjima kada je ona nedovoljna ili zahtijeva od
bolesnika prevelik utrošak energije.To je invazivni postupak koji u pravilu zahtjeva endotrahealnu intubaciju.
Prilikom intubacije tubus prolazi kroz ždrijelo gdje se kontaminira faringealnom florom koja se tako unosi i u
dine putove. Postavljeni endotrahealni tubus je strano tijelo u dušniku, koje kompromitira fiziološke
mehanizme obrane od kolonizacije dišnih putova mikroorganizmima (onemogućava mukocilijarni aparat,
kompromitira funkciju glotisa, javljaju se mikroaspiracije, kod dugotrajne upotrebe javljaju se dekubitalne
ulceracije na traheji). Adherirane bakterije na tubusu mogu stvarati biofilm koji ih štiti od djelovanja
antibiotika.
Prema vremenu razvoja bolnčike pneumonije povezane sa mehanikom ventilacijom razlikujemo rani VAP, do
5 dana nakon intubacije, i kasni VAP, nakon 5 dana po intubaciji.
VAP nastaje kao posljedica aspiracije mikroorganizama iz prethodno koloniziranih gornjih dišnih putova ali i
direktnog ulaska mikroorganizama kroz endotrahealnu cijev.
Izvorište mikroorganizama koji uzrokuju pneumoniju može biti egzogeno (kontaminirani respiratorni pribor,
ruke zdravstvenog osoblja, povrine u JIL-a), te endogeno (gastrointestinalni trakt).
Pravilna upotreba respiratornog pribora, provođenje preporučenih mjera u svakodnevnom procesu te
pravilna primjena mjera prevencije za nastanak bolničkih infekcija doprinose smanjenju incidencije
pneumonija povezanih sa strojnom ventilacijom.