Autori: Tanja Stamatović, Ivana Rodić, Olivera Savić
Ustanova zaposlenja: INSTITUT ZA TRANSFUZIJU KRVI SRBIJE, BEOGRAD (SRBIJA)
Ključne riječi: organizacija transfuziološke službe, klinička transfuzija
Kongres/Simpozij: ”11. Međunarodni kongres HDMSARIST-a”
Mjesto i vrijeme održavanja: Šibenik, 19.-22. travnja 2018. godine
Prema do sada važećim propisima Transfuziološka služba u Republici Srbiji obuhvata u svojoj organizaciji tri najveća transfuziološka centra: Institut za transfuziju krvi Srbije, Zavod za transfuziju krvi Vojvodine i Zavod za transfuziju krvi Niš. Takođe, u sistem ulaze 43 bolničke službe za transfuziju krvi i posebno organizovana služba transfuzije u okviru Vojno medicinske akademije (VMA). Svi centri su odgovorni za prikupljanje, testiranje, preradu, kontrolu kvaliteta i distribuciju jedinica krvi i komponenata krvi. Služba je nacionalno kordinisana, državna, orjentisana na kvalitetan rad i obezbeđenje jedinica krvi i komponenata krvi svim pacijentima kojima je to neophodno. Partner u promociji dobrovoljnog davanja krvi je Crveni krst Srbije sa svojih 186 organizacija u svim gradovima i opštinama. Godišnji Plan akcija dobrovoljnog davanja krvi pravi svaka služba posebno u koordinaciji sa Institutom za transfuziju krvi Srbije (centralni region), Zavodom za transfuziju krvi Vojvodine (severni region) i Zavodom za transfuziju krvi Niš (južni region), i u saradnji sa Crvenim krstom Srbije. Reorganizacija Službe transfuzije je započeta u okviru projekta Podrška EU Nacionalnoj službi za transfuziju krvi Srbije uz podršku Evropske agencije za rekonstrukciju i razvoj i Ministarstva zdravlja u periodu od 2003 do 2005 godine, sa ciljem za poboljšanjem i jačanjem kapaciteta nacioalne Službe i iznalaženjem načina za najoptimalniju reorganizaciju Službe. Javna rasprava o Nacrtu zakona o transfuzionoj medicini sprovedena je u periodu od 22.01.2016. do 11.02.2016. godine u Novom Sadu, Kragujevcu, Beogradu i Nišu, a Zakon je usvojen 05.05.2017. godine Transfuzijska medicina u smislu zakona, obuhvata pripremu krvi i komponenata krvi, kao i kliničku transfuziju. Pripremu krvi i komponenata krvi obuhvata delatnosti planiranja, prikupljanja i testiranja, obrade, čuvanja i distribucije krvi i komponenata krvi i obavlja se u ovlašćenim transfuzijskim ustanovama. Klinička transfuzija obuhvata delatnost čuvanja i izdavanja krvi i komponenata krvi za terapijsku primenu pretransfuzijska ispitivanja, brigu za optimalnu primenu krvi i komponenata krvi, autolognu transfuziju, terapijske aferezne procedure, ispitivanje poremećaja hemostaze, perinatalna ispitivanja, praćenja efekta lečenja i obavlja se u bolničkim bankama krvi. Predviđeno je postupno smanjenje broja ovlašćenih transfuzioloških usstanova. Od 01.01.2018. prikupljanje se obavlja u tri velike ustanove, 32 bolničke službe za transfuziju i VMA sa tendencijim daljeg smanjenja tokom tekuće godine. U cilju osiguranja dostupnosti krvi i komponenata krvi za sve zdravstvene ustanove, biće određen tačan broj ovlašćenih transfuzijskih ustanova i bolničkih banaka krvi u okviru plana mreže zdravstvenih ustanova. Tačno definisanje ovlašćenih transfuzioloških ustanova omogućiće uravnotežen kvalitet krvi/komponenata krvi i dodatno vreme za poslove Patient Blood Management (PBM) u bolničkim banakama.